TASARIM FELSEFESİ 21.09.2016
Bu değerlendirme Mimarlık İlke ve Kavramları hocam sayın Selahattin ÖNÜR'ün ilk verdiği okuma olan İsmail TUNALI hocamın Tasarım Felsefesi yazısına ilişkin olacaktır.
Tasarım bir sorunun çözümü için geliştirilmiş plan ya da fikirdir. Buna göre her tasarım olgusunda bir fikir ve o fikre göre biçimlenmiş bir nesne bulunur. Tasarım en temelde insanın varlıkla kurduğu bir iletişim tarzıdır ve bilgi, etik, sanat ve teknik gibi varlık kategorilerine göre farklı modeller içinde kendini gösterir.
Tasarımlar bilimde kuramlar, felsefede düşünce sistemleri olarak somutlaşırlar. Bunun yanında insanın varlıkla kurduğu bir başka iletişim tarzı da etiktir. İnsan edinmiş olduğu deneyim ve eğilimleriyle hareketlerini bir eylem haline dönüştürür. Eylem, insanın iradi seçimiyle meydana getirdiği bir tasarım varlığını ifade eder.
Her sanat yapıtı bir tasarımdır ve bir tasarım varlığı olarak gerçek varlığı aşar. Sanat yapıtları tasarım varlığı oldukları kadar aynı zamanda burada ve şimdi olan bir varlıktır. Yani sanat yapıtı yasarımsal olduğu kadar bireysel bir varlıktır. Teknik ise, ilkel aletlerden yüksek teknoloji ürünlerine kadar uzanan geniş ve zengin bir tasarım dünyası sunar.
İsmail hoca bilim ve tasarım üzerine de bir bölüm açmıştır. Bu bölümde ise kısaca; Bilim, düzenli sistemli ve yöntemli bir bilgidir, şeklinde bir tanım yapmıştır. Bilim, tarih boyunce gelişerek bilim çağına ulaşmıştır. Bu gelişmenin en alt basamağında Çin'de astronomi ve matemetiğin kurulması olgusu vardır. Bunun yanında bilimin evrim sürecinde özgün ve devrimci bir çağ Grek uygarlığı ile başlar. Zira Grek tanrıları diğer toplumların tanrıları gibi dünya dışı değil, insanla aynı dünyayı paylaşan ve insan biçiminde varlıklar olurlar. Bu çağda bilimsel çalışmalarıyla ağırlığını koyan düşünür Aristotales'tir. Aristotales de "dünyanın yoktan yaratılmadığı (nihil ex nihilo) görüşünü benimser. Ona göre dünyada ilk hareketi tanrı vermiştir. Bu hareketle devinime geçen dünyada sonraki bütün değişim ve oluşumlar Aristoteles'in dört neden kuramına meydana gelir. Bu dört neden;
1.)Maddi neden (causa materialist)
2.)Biçimsel neden (causa formalis)
3.)Hareket ettirici neden (causa efficiens)
4.)Ereksel neden (causa finalis)
Her bir nesne varolan bu dört nedenin etkisiyle değişir ve hareket eder. Bu oluşum erekseldir.
Yine Isaac Newton yeryüzünde meydana gelen hareketleri evrensel çekim yasasına göre açıklar. İsmail TUNALI hoca yazı dizisine matematik, astrofizik, felsefe, doğa bilimlerinde önemli düşünürler olan Aristoteles, Isaac Newton, İskenderiyeli Ptolemaios, Copernicus, Charles Darwin, E. Toulmin, Thomas Kuhn gibi isimlerin düşüncelerinden öreneklerle yazısını sürdürmüştür.
Tasarım bir sorunun çözümü için geliştirilmiş plan ya da fikirdir. Buna göre her tasarım olgusunda bir fikir ve o fikre göre biçimlenmiş bir nesne bulunur. Tasarım en temelde insanın varlıkla kurduğu bir iletişim tarzıdır ve bilgi, etik, sanat ve teknik gibi varlık kategorilerine göre farklı modeller içinde kendini gösterir.
Tasarımlar bilimde kuramlar, felsefede düşünce sistemleri olarak somutlaşırlar. Bunun yanında insanın varlıkla kurduğu bir başka iletişim tarzı da etiktir. İnsan edinmiş olduğu deneyim ve eğilimleriyle hareketlerini bir eylem haline dönüştürür. Eylem, insanın iradi seçimiyle meydana getirdiği bir tasarım varlığını ifade eder.
Her sanat yapıtı bir tasarımdır ve bir tasarım varlığı olarak gerçek varlığı aşar. Sanat yapıtları tasarım varlığı oldukları kadar aynı zamanda burada ve şimdi olan bir varlıktır. Yani sanat yapıtı yasarımsal olduğu kadar bireysel bir varlıktır. Teknik ise, ilkel aletlerden yüksek teknoloji ürünlerine kadar uzanan geniş ve zengin bir tasarım dünyası sunar.
İsmail hoca bilim ve tasarım üzerine de bir bölüm açmıştır. Bu bölümde ise kısaca; Bilim, düzenli sistemli ve yöntemli bir bilgidir, şeklinde bir tanım yapmıştır. Bilim, tarih boyunce gelişerek bilim çağına ulaşmıştır. Bu gelişmenin en alt basamağında Çin'de astronomi ve matemetiğin kurulması olgusu vardır. Bunun yanında bilimin evrim sürecinde özgün ve devrimci bir çağ Grek uygarlığı ile başlar. Zira Grek tanrıları diğer toplumların tanrıları gibi dünya dışı değil, insanla aynı dünyayı paylaşan ve insan biçiminde varlıklar olurlar. Bu çağda bilimsel çalışmalarıyla ağırlığını koyan düşünür Aristotales'tir. Aristotales de "dünyanın yoktan yaratılmadığı (nihil ex nihilo) görüşünü benimser. Ona göre dünyada ilk hareketi tanrı vermiştir. Bu hareketle devinime geçen dünyada sonraki bütün değişim ve oluşumlar Aristoteles'in dört neden kuramına meydana gelir. Bu dört neden;
1.)Maddi neden (causa materialist)
2.)Biçimsel neden (causa formalis)
3.)Hareket ettirici neden (causa efficiens)
4.)Ereksel neden (causa finalis)
Her bir nesne varolan bu dört nedenin etkisiyle değişir ve hareket eder. Bu oluşum erekseldir.
Yine Isaac Newton yeryüzünde meydana gelen hareketleri evrensel çekim yasasına göre açıklar. İsmail TUNALI hoca yazı dizisine matematik, astrofizik, felsefe, doğa bilimlerinde önemli düşünürler olan Aristoteles, Isaac Newton, İskenderiyeli Ptolemaios, Copernicus, Charles Darwin, E. Toulmin, Thomas Kuhn gibi isimlerin düşüncelerinden öreneklerle yazısını sürdürmüştür.
Yorumlar
Yorum Gönder