TASARIM FELSEFESİ 28.09.2016

        Bu değerlendirme de bir önceki gibi Mimarlık İlke ve Kavramları hocam sayın Selahattin ÖNÜR'ün okumalardan olan İsmail TUNALI hocamın Tasarım Felsefesi yazısına ilişkin olacaktır.

        Mimarinin sanatsal, sosyolojik, antropolojik, tarihsel ve kültürel yapısını kısaca  tasarım modeli olarak betimleyebiliriz. Mimarlık günümüze kadar geçerliliğini koruyan temel bir takım kategorilere ayrılır. Örneğin, De Arcitectura (Mimarlık Üstüne) adlı eseriyle Vitruvius' a göre mimari yapıyı belirleyen temel kategoriler 1.)Firmatias (Kalıcılık,Sağlamlık); 2.)Utilitas (Kullanışlılık, Rahatlık); 3.)Venustas (Güzellik)'tir. Çeşitli eserlerde bu üç kategorinin öncelik sırası değişse de mimarinin bir tripod olduğunu düşünürsek bu kategoriler onun 3 ayağını oluşturduğu teşbihini yapsak yanlış olmasa gerek.

        Mimari yapının işlevselliği, onların yaşamsal bir gerçeğe sahip olduğunu gösterir. Zira mimari yapılar yaşamın içinde yer alırlar ve yaşamdan pay alırlar. Dolayısıyla bu yaşanmışlık mimari yapıların doğal ve yapay etkenlerle yıpranması sonucunu doğurur ki, bu da restorasyon olgusunu beraberinde getirir. Bu olgu çeşitli soruları da beraberinde getirir. Örneğin restorasyonun hangi ilkelerle yapılacağı, sonraki yılların yapı üzerinde bıraktığı katkıların silinip silinmeyeceği gibi...

        Sonrasında İsmail Tunalı hoca yazısında Güzellik-Sağlamlık-İşlevsellik boyutlarında okuruna düşünceleriyle bitlikte örnekler veriyor. Mesela İsmail hocaya göre mimari yapılar "biçim verilmiş birer mekan göstergesidir." Yani mimari yapılarda bir mekan-biçim ilgisi söz konusudur. Bu ilgi çok kapsamlıdır ve bu kapsam içine basit bir kulübeden karmaşık bir mimari komplekse kadar tüm mimari yapılar girer. Ancak, bir yapı özgün bir mekan-biçim ilgisini ortaya koyabilir. O zaman sıradan bir yapı olmaktan çıkar, kendine özgü bir mimari yapı olur.

        Dolayısıyla her mimari tasarım varlık bakımından bir derinlik boyutuna sahiptir. Çünkü her mimari tasarım bir sanat yapıtı olarak varlığın gizemine katılır ve ondan pay alır. Ancak mimari yapı, aynı zamanda parçalardan bütünü oluşturan bir yapı öğesidir. Yani şehri oluşturan makro yapı, mikro bazdaki mimari yapılardan meydana gelir.